Jako pierwszy samorządowiec z naszego regionu prezydent Michał Litwiniuk wystosował 25 marca br. list do Prezesa Rady Ministrów, w którym zaapelował o zmianę terminu wyborów Prezydenta RP. Apel ten, cytowany wielokrotnie przez ogólnopolskie media, odbił się szerokim echem.

Szanowny Panie Premierze,

zwracam się do Pana, by podzielić się wątpliwościami, jakie mnożą się wobec podtrzymywania decyzji o przeprowadzeniu wyborów Prezydenta RP w dniu 10 maja 2020 r.

Podobnie jak inni włodarze polskich miast i miejscowości od kilkunastu dni wraz z zespołem zarządzania kryzysowego Urzędu Miasta Biała Podlaska, ofiarnymi pracownikami Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, MOPS, Straży Miejskiej, Policji i innych służb mundurowych, a także wolontariuszami podejmujemy w naszym mieście trudną walkę w obliczu epidemii powodowanej wirusem SARS-COV-2. Te działania są skoncentrowane zarówno na konkretnej pomocy mieszkańcom naszego miasta, jak i edukacji oraz prewencji, by minimalizować rozprzestrzenianie się koronawirusa. Podstawowym środkiem bezpieczeństwa jest, jak wiemy, unikanie skupisk, co potwierdza Pana decyzja o ograniczeniach w poruszaniu się ogłoszona 24 marca br. Liczne działania, w Białej Podlaskiej podjęte jeszcze przed oficjalnym ogłoszeniem stanu epidemicznego, mają na celu skłonienie mieszkańców, by pozostali w domach, nie narażali zdrowia swego i innych. Zgodnie z Pana zaleceniem należy obecnie unikać skupisk większych niż dwie osoby, nawet liczbę uczestników nabożeństw w kościołach ograniczono do pięciu.

Ustawa Kodeks wyborczy zobowiązuje prezydentów, burmistrzów i wójtów do zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Jako prezydent miasta czuję odpowiedzialność za zdrowie mieszkańców Białej Podlaskiej. W kontekście powyższych argumentów przeprowadzenie wyborów 10 maja stanowi poważne zagrożenie nieuzasadnionego narażenia zdrowia i życia obywateli i za konieczne uważam przeniesienie ich na termin późniejszy. Bialczanie wprost informują mnie, że brak reakcji władz państwa na społeczne głosy sprzeciwu wobec udziału w wyborach rodzi ich poważny niepokój. Nie wolno tego lekceważyć.

Zgodnie z postanowieniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 5 lutego 2020 r. w sprawie zarządzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ustanowiony w nim kalendarz wyborczy określa, kiedy upływają terminy określonych czynności wyborczych:

1. Do 10.04.2020 r. – zgłaszanie kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych (zgłaszać mogą pełnomocnicy zarejestrowanych komitetów wyborczych oraz indywidualnie wyborcy). W Białej Podlaskiej wybory przeprowadza 29 obwodowych komisji wyborczych w pełnych składach – jest to 281 osób.
2. Po powołaniu okręgowych komisji wyborczych, w ostatniej dekadzie kwietnia br., powinno się odbyć szkolenie pełnych składów tych komisji.
3. Do 1.05.2020 r. trwa składanie wniosków o sporządzenie aktów pełnomocnictwa (w ostatnich wyborach do Sejmu i Senatu w 2019 r. było to 46 wniosków – do urzędu należy sporządzenie i dostarczenie aktów bezpośrednio do wyborców).
4. Do 5.05.2020 r. składane są wnioski o dopisanie do spisów wyborców (w 2019 r. było 230 wniosków).
5. Do 7.05.2020 r. trwa wydawanie zaświadczeń o prawie do głosowania (w 2019 r. było ich 406).
6. W dniu 8.05.2020 r. należy wydać obwodowym komisjom wyborczym karty do głosowania, spisy i inne materiały wyborcze.
7. 05.2020 r. powinno się, według kalendarza, odbyć głosowanie (zgodnie z danymi aktualnymi na dzień 31.12.2019 r. w Białej Podlaskiej 45.044 osób jest uprawnionych do głosowania).

Wykonywanie przedstawionych czynności odbywało się dotychczas w bezpośrednim kontakcie z pełnomocnikami komitetów wyborczych, członkami obwodowych komisji wyborczych oraz wyborcami. W obliczu pandemii bezpośredni kontakt: pełnomocników komitetów wyborczych, mieszkańców miasta, członków obwodowych komisji wyborczych  stanowiłby niepotrzebne narażenie tych ludzi na niebezpieczeństwo i, mimo deklarowanych środków ostrożności, stwarzałby ogromne ryzyko gwałtownego rozprzestrzeniania się wirusa. Przypomnę sytuację Francji, gdzie po przeprowadzeniu wyborów lokalnych potwierdzono wzrost zachorowań wśród osób, które w nich uczestniczyły. Wciąż niewyjaśniona pozostaje kwestia, jak w sytuacji braku dostępności na rynku mielibyśmy wyposażyć osoby pracujące przy przygotowaniu i przeprowadzeniu wyborów oraz biorących udział w głosowaniu w środki ochrony osobistej, a lokale wyborcze w pełen system higienicznych zabezpieczeń.

Przypomnę, że zgodnie z art. 66 ust. 1 Konstytucji „Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa”. Pozostając przy zamiarze przeprowadzenia wyborów w wyznaczonym obecnie terminie, organy państwa sprowadziłyby bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia osób obsługujących wybory oraz wszystkich, którzy zdecydują się na aktywny udział w tym przedsięwzięciu. Jednocześnie zwracam uwagę, że stawianie obywateli przed koniecznością wyboru pomiędzy spełnieniem obowiązku obywatelskiego, skorzystaniem z przywileju demokracji a ochroną zdrowia własnego i innych budzi poważne wątpliwości. Czy nie pozostawałoby to w sprzeczności z konstytucyjnym obowiązkiem ochrony obywateli? To Prezesowi Rady Ministrów przysługuje konstytucyjne uprawnienie wnioskowania do Prezydenta Rzeczypospolitej o wprowadzenie stanu nadzwyczajnego, którego konsekwencją byłoby przesunięcie terminu wyborów.

Z rozmów, jakie przeprowadziłem z pracownikami Urzędu Miasta Biała Podlaska, wynika, że nikt nie jest zainteresowany pracą przy przygotowaniach do wyborów oraz w ich przebiegu, która wymagałaby od nich bezpośredniego kontaktu z osobami spoza urzędu. Nie zamierzam ich do tego nakłaniać. Ludzkie zdrowie, zgodnie z wartościami, jakie wyznaję i zgodnie z moim poczuciem zobowiązań wobec bialczan, jest dla mnie najistotniejsze i nie narażę nikogo na jego utratę.

Wiem, że żywi Pan taki sam szacunek i podziela Pan troskę  o zdrowie obywateli naszego kraju. Ufam, że, powodowany nią, podejmie Pan działania konieczne w kontekście argumentów, jakie przytoczyłem w niniejszym liście.

/-/ Michał Litwiniuk

Prezydent Miasta Biała Podlaska